Phát triển giao thông, công nghiệp đã góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội của huyện Yên Mỹ nói riêng và tỉnh nói chung phát triển. Tuy nhiên, trong quá trình thi công các công trình, dự án, do nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan đang tác động tới nhiều công trình thủy lợi, hoạt động tiêu thoát nước trên địa bàn, ảnh hưởng tới sản xuất nông nghiệp và đời sống dân sinh.
 

Hiện trạng một số cống qua quốc lộ 39 tại xã Trung Hưng (Yên Mỹ) bị bồi lắng, không bảo đảm tiêu thoát nước

Dự án nâng cấp, mở rộng tuyến đường liên tỉnh Hà Nội - Hưng Yên kéo dài đang thi công qua địa phận xã Trung Hưng dài khoảng 1,2km có 7 cống thoát nước qua quốc lộ 39 phục vụ thoát nước khu dân cư và thoát nước cho các công ty, doanh nghiệp đóng trên địa bàn xã và khu vực sản xuất nông nghiệp. Hiện nay, đơn vị thi công đã thi công xong cống thoát nước của làn đường mới kết nối với cống thoát nước cũ. Trước khi thi công, chủ đầu tư dự án, nhà thầu thi công, Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi huyện Yên Mỹ, các phòng chức năng của huyện Yên Mỹ và UBND xã Trung Hưng đã tiến hành khảo sát, đánh giá những tác động của quá trình thi công đối với hệ thống thủy lợi trên địa bàn xã. Đơn vị thi công cam kết, khi thi công sẽ bảo đảm lưu thông, thoát nước, sẵn sàng phá bỏ các ụ đất, đập chắn nước phục vụ thi công ngay sau khi thi công xong hoặc khi có tình huống mưa lớn gây úng ngập. 

Tuy nhiên, trong quá trình thi công cùng với hoạt động giao thông đã khiến một lượng đất, cát bị rơi xuống cống gây lắng đọng, ách tắc dòng chảy, trong khi việc khơi thông không được thực hiện khiến khả năng tiêu thoát nước kém. 

Đồng chí Nguyễn Hữu Phong, Chủ tịch UBND xã Trung Hưng cho biết: Địa bàn một số khu dân cư của xã trũng thấp, trong khi 4/7 cống qua quốc lộ 39 bị bồi lắng nhiều, khó khăn trong tiêu thoát nước. Do vậy, khi lượng mưa 50 – 70mm trong thời gian ngắn đã làm cho ngõ xóm của một số khu dân cư của các thôn: Hạ, Thụy Trang, Đạo Khê bị úng ngập, ảnh hưởng tới đời sống, sinh hoạt của Nhân dân. Trên địa bàn xã trong năm 2021 và các tháng đầu năm 2022 đã ghi nhận tình trạng một số khu dân cư bị úng ngập khi xảy ra mưa lớn, nguyên nhân chính do cống qua quốc lộ 39 không bảo đảm tiêu thoát nước mưa. UBND xã đã phối hợp với Xí nghiệp Khai thác công trình thuỷ lợi huyện làm việc với đơn vị thi công thực hiện các phương án xử lý, khắc phục nhằm bảo đảm tiêu thoát nước tạm thời cũng như lâu dài. 

Khu Công nghiệp Yên Mỹ II giai đoạn 1 có quy mô gần 100ha do Công ty TNHH phát triển hạ tầng Khu Công nghiệp Hòa Phát Hưng Yên làm chủ đầu tư. Theo biên bản thỏa thuận ngày 15.10.2021 giữa công ty và Chi cục Thủy lợi, Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi tỉnh, UBND huyện Yên Mỹ, UBND xã Trung Hưng, công ty phải thực hiện hoàn trả tuyến kênh tiêu chính, trạm bơm Cống Dầu; làm cụm cống TK9 trên kênh; đào cải mới tuyến kênh tưới, tiêu Đa Ngành – Thửa Tám, trạm bơm Trung Đạo… Tuy nhiên, khi công ty xây dựng hoàn trả tuyến kênh tiêu chính, trạm bơm, cụm cống TK9 có một số hạng mục chưa bảo đảm chỉ tiêu kỹ thuật theo thỏa thuận như: mặt cắt ngang kênh và khẩu độ cống nhỏ, cao độ đáy cống cao. Ngoài ra, khi đào cải mới tuyến kênh tưới, tiêu Đa Ngành – Thửa Tám, trạm bơm Trung Đạo, đơn vị thi công đã đắp bờ, tạo mặt đường chưa bảo đảm khiến việc đi lại của người dân gặp khó khăn. 

Khu Công nghiệp Yên Mỹ có quy mô 280ha với diện tích thu hồi đất thuộc 2 xã Tân Lập và Trung Hòa. Ngày 23.4.2021, UBND huyện Yên Mỹ tổ chức hội nghị liên ngành tiến hành triển khai khảo sát, thống nhất với các cơ quan chuyên môn của tỉnh về thỏa thuận, thống nhất các chỉ tiêu kỹ thuật chính thiết kế xây dựng công trình thủy lợi và đấu nối hệ thống tiêu thoát nước vào hệ thống công trình thủy lợi thuộc Dự án Khu Công nghiệp Yên Mỹ trên phần diện tích đất thu hồi ở xã Trung Hòa. Theo khảo sát cho thấy, thu hồi đất giai đoạn 2 của dự án lấp 9 tuyến kênh tưới, tiêu kết hợp với tổng chiều dài trên 11.878 m, có chiều rộng mặt thoáng kênh 2,2 – 10m; phá bỏ 55 cống, cầu bê tông cốt thép, cống xây gạch các loại. Giai đoạn 3 của dự án tiếp tục lấp thêm 16 tuyến kênh tưới, tiêu kết hợp với tổng chiều dài trên 10.386m, chiều rộng mặt thoáng kênh 2,2 - 18m; phá bỏ 82 cống, cầu bê tông cốt thép, xây gạch các loại. Theo văn bản thỏa thuận giữa công ty và các cơ quan, đơn vị chuyên môn của tỉnh, huyện, xã, chủ đầu tư dự án là Công ty cổ phần phát triển khu công nghiệp Viglacera Yên Mỹ thực hiện đào cải, hoàn trả các tuyến kênh tưới, tiêu lâu dài và tạm thời theo các giai đoạn thu hồi trước khi tổ chức san lấp cát vào các tuyến kênh cũ và phải bảo đảm các điều kiện để phục vụ tưới, tiêu lâu dài cho phần diện tích canh tác còn lại chưa thu hồi, chuyển mục đích sử dụng tại các xã Tân Lập, Liêu Xá, Trung Hòa. Tuy nhiên, đến nay, chủ đầu tư mới hoàn trả, cải tạo làm mới các kênh tưới, tiêu Ông Tự thuộc lưu vực trạm bơm Cầu Thôn, xã Trung Hòa để phục vụ sản xuất. Như vậy, chỉ riêng Dự án Khu công nghiệp Yên Mỹ đã làm thay đổi hệ thống tưới, tiêu thuỷ lợi của nhiều diện tích đất canh tác khiến các diện tích đất canh tác còn lại chưa thu hồi, chuyển mục đích sử dụng gặp khó khăn trong sản xuất. Một số tuyến kênh phải thiết kế lại để kết nối, liên thông bảo đảm tưới, tiêu, trong khi Dự án Khu công nghiệp Yên Mỹ do vướng mắc trong giải phóng mặt bằng nên thời gian thi công hạ tầng chậm, ảnh hưởng tới việc thực hiện các biện pháp hoàn trả, khơi thông hệ thống tưới, tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn. 

Ông Nguyễn Khắc Chung, Phó Giám đốc Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi huyện Yên Mỹ cho biết: Chuẩn bị bước vào mùa mưa bão, xí nghiệp đã thực hiện nạo vét, trục vớt rau, bèo, vật cản, khơi thông dòng chảy, đồng thời duy tu, sửa chữa, đầu tư mới một số hạng mục công trình phục vụ tưới, tiêu. Đến nay, các hạng mục đầu tư, sửa chữa theo kế hoạch đã được đơn vị hoàn thành. Tuy nhiên, khi thu hồi đất thực hiện dự án đầu tư hoặc khi san lấp mặt bằng, xây dựng nhà, xưởng, làm đường giao thông đã lấp một số kênh, mương, phá bỏ một số cầu, cống. Mặc dù các doanh nghiệp, nhà thầu thi công đều cam kết sẽ phá bỏ các vật cản dòng chảy khi xảy ra mưa lớn gây úng ngập và xây dựng hoàn trả kênh mương, cầu, cống nhưng tiến độ còn chậm hoặc chưa bảo đảm về kỹ thuật khiến hiệu quả tiêu thoát nước bị hạn chế, dễ xảy ra úng ngập cục bộ khi mưa lớn xảy ra trên địa bàn. 

Để khắc phục tình trạng trên, chủ đầu tư, đơn vị thi công cần khẩn trương khắc phục, sửa chữa theo đúng cam kết nhằm bảo đảm tiêu thoát, lưu thông dòng chảy. Trong quá trình triển khai dự án cần phối hợp chặt chẽ với các phòng, đơn vị chức năng của huyện và UBND các xã, thị trấn để khảo sát, đánh giá mức độ tác động của dự án đến hệ thống thuỷ lợi và xây dựng phương án đầu tư hoàn trả, kết nối lưu thông dòng chảy bảo đảm về thời gian, tiến độ và chất lượng.

Mai Nhung